หลักการใช้ AI อย่างมีจริยธรรมในงานวิจัยและการสร้างเนื้อหาทางวิชาการ

วันนี้ผมได้รับคำถามที่น่าสนใจจากทาง FB Page เกี่ยวกับการใช้ ChatGPT ในงานวิจัยและการเขียนหนังสือ ผมเลยไปลองค้นคว้าหาข้อมูลถึงหลักปฏิบัติที่เหมาะสมในการใช้ ChatGPT หรือ AI อื่นๆ ได้อย่างไรบ้าง

หลักการใช้ AI อย่างมีจริยธรรมในงานวิจัยและการสร้างเนื้อหาทางวิชาการ

• ใช้ AI เป็นเครื่องมือช่วย ไม่ใช่ตัวหลัก เช่น ใช้สร้าง outline บทความ ช่วยหาคำถามวิจัยที่เกี่ยวข้อง แต่ไม่ใช้เขียนเนื้อหาหลักแทนเรา
• ระบุให้ชัดเจนเสมอว่าเนื้อหาส่วนใดเกิดจาก AI พร้อมอ้างอิงที่มาอย่างเหมาะสม เพื่อความโปร่งใสและหลีกเลี่ยงปัญหาการขโมยผลงาวิจัย เพราะเราไม่แน่ใจได้เลยว่าสิ่งที่ ChatGPT ตอบมานั้นใช้ข้อมูลจากงานวิจัยใด
• ตรวจสอบความถูกต้องของเนื้อหาจาก AI อย่างละเอียด ก่อนนำไปใช้จริง เพราะ AI อาจให้ข้อมูลที่ผิดพลาดหรือล้าสมัยได้
• ใช้วิจารณญาณของมนุษย์ควบคู่ไปกับ AI อย่าพึ่งพา AI มากจนเกินไป เพราะ AI ยังมีข้อจำกัดในการให้เหตุผลและข้อมูลเชิงลึก
• ระวังอคติหรือ Bias ที่อาจแฝงมากับ AI ซึ่งอาจนำไปสู่ข้อสรุปที่ผิดพลาดหรือไม่เป็นกลางได้ ต้องคัดกรองเนื้อหาอย่างดี
• อย่าใช้ AI เพื่อหลีกเลี่ยงกระบวนการคิดหรือวิเคราะห์ด้วยตนเอง AI ควรเป็นผู้ช่วย ไม่ใช่ผู้นำในงานวิจัยของเรา
• ติดตามพัฒนาการของเทคโนโลยี AI อย่างใกล้ชิด เพื่อปรับตัวให้ทันกับการเปลี่ยนแปลง รวมถึงกฎหมาย ข้อบังคับใหม่ๆ ที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต

ตัวอย่างการใช้ ChatGPT  หรือ AI อื่นๆ ในงานวิจัยอย่างเหมาะสม

1. ใช้ ChatGPT ช่วยสร้างโครงร่างบทความวิจัย แต่เขียนเนื้อหาหลักด้วยตนเอง
2. ให้ ChatGPT ช่วยหาคำถามวิจัยที่น่าสนใจ แล้วนำมาต่อยอดความคิด
3. ขอให้ ChatGPT อธิบายแนวคิดที่ซับซ้อนให้เข้าใจง่ายขึ้น เพื่อนำมาเรียบเรียงใหม่
4. ให้ ChatGPT ช่วยปรับโครงสร้างประโยคให้อ่านง่ายขึ้น แต่ไม่ใช้ข้อความนั้นโดยไม่ผ่านการตรวจสอบหรือแก้ไข

สำหรับวิธีป้องกันการตรวจจับการใช้ AI นั้น แนวทางที่ดีที่สุดคือการใช้งาน ChatGPT อย่างมีจริยธรรมและโปร่งใส ระบุให้ชัดเจนเสมอว่าเนื้อหาส่วนใดมาจาก AI พร้อมอ้างอิงที่มาอย่างเหมาะสม และใช้ผลลัพธ์จาก ChatGPT เป็นจุดเริ่มต้นในการสร้างสรรค์งานวิจัย ไม่ใช่ใช้แทนที่การคิดวิเคราะห์ด้วยตนเอง

นอกจากนี้ อาจใช้เทคนิคอื่นๆ เช่น การปรับแต่งผลลัพธ์จาก ChatGPT ด้วยสำนวนภาษาของตัวเอง การเพิ่มเติมเนื้อหาใหม่ที่ AI ไม่มี หรือการอ้างอิงแหล่งข้อมูลอื่นๆ ควบคู่ไปด้วย เพื่อสร้างผลงานที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว

สรุปคือ ChatGPT และ AI อื่นๆ เป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์ต่องานวิจัยและวิชาการ หากใช้อย่างเหมาะสมและมีจริยธรรม โดยต้องเข้าใจข้อจำกัด ใช้ควบคู่กับการคิดวิเคราะห์ของมนุษย์ และระบุการใช้งาน AI อย่างโปร่งใส เพื่อรักษามาตรฐานและความน่าเชื่อถือของผลงานวิชาการต่อไป อย่างไรก็ตาม ควรติดตามความเคลื่อนไหวของเทคโนโลยีอย่างใกล้ชิด เพราะในอนาคตอาจมีวิธีการตรวจจับที่ซับซ้อนขึ้น ซึ่งอาจจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนแนวทางตามไปด้วยครับ