ยุคปัจจุบัน AI หรือ Artificial Intelligence ได้เข้ามามีบทบาทในชีวิตประจําวันของเรามากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นระบบช่วยแนะนําสินค้าในเว็บไซต์ช้อปปิ้งออนไลน์ หุ่นยนต์ทําความสะอาด รวมทั้งระบบแชทบอทสําหรับการบริการลูกค้า เป็นต้น AI เหมือนกับเป็นภูเขาน้ําแข็งที่ปรากฏให้เห็นเพียงส่วนหนึ่ง แต่ใต้ผิวน้ํานั้นมีสิ่งสําคัญอีกมากมายที่เป็นรากฐานของ AI นั่นคือ big data, data governance และ data security
Big data คือข้อมูลขนาดใหญ่ที่มีปริมาณมหาศาล ซึ่งองค์กรต่างๆ สร้างขึ้นจากกิจกรรมต่างๆ เช่น การทําธุรกรรมออนไลน์ การใช้ social media หรือ IoT device เป็นต้น ข้อมูลเหล่านี้ถูกเก็บรวบรวมไว้ในฐานข้อมูล และนํามาวิเคราะห์เพื่อหาความรู้และความเข้าใจใหม่ๆ AI ต้องอาศัยการวิเคราะห์ big data เพื่อให้เกิดการเรียนรู้และพัฒนาขีดความสามารถ AI ที่ดีต้องมาจาก big data ที่มีคุณภาพและเพียงพอ ยิ่ง AI ได้รับข้อมูลเข้ามามากเท่าไร ก็จะยิ่งเรียนรู้และพัฒนาตัวเองได้ดียิ่งขึ้น
แต่ big data ก็มีทั้งข้อดีและข้อเสีย ข้อเสียหนึ่งคือปริมาณข้อมูลที่มหาศาล ทําให้บริหารจัดการและรักษาความปลอดภัยทําได้ยาก จําเป็นต้องมี data governance และ data security ที่ดีพอ
Data governance คือการกําหนดนโยบาย กฎเกณฑ์ และกระบวนการในการจัดการข้อมูลให้มีประสิทธิภาพ ซึ่งครอบคลุมทั้งการได้มาซึ่งข้อมูล การจัดเก็บ การเข้าถึงและแบ่งปันข้อมูล ตลอดจนการทําลายข้อมูล โดย data governance ช่วยให้องค์กรมั่นใจได้ว่าข้อมูลที่นํามาใช้นั้นมีความถูกต้อง ครบถ้วน และสอดคล้องกับกฎเกณฑ์ต่างๆ
Data security คือมาตรการในการป้องกันข้อมูลจากการโจรกรรมหรือการเข้าถึงโดยไม่ได้รับอนุญาต ซึ่งรวมถึงการเข้ารหัสข้อมูล การควบคุมสิทธิการเข้าถึง และการตรวจจับความผิดปกติ ทั้งนี้เพื่อให้ข้อมูลสําคัญไม่รั่วไหลออกสู่สาธารณะ หรือตกไปอยู่ในมือของผู้ที่จะนําไปใช้ในทางมิชอบ ซึ่งอาจส่งผลเสียหายต่อองค์กรหรือเจ้าของข้อมูลได้
สําหรับ AI แล้ว data governance และ data security มีความสําคัญอย่างยิ่ง เนื่องจาก AI ต้องใช้ข้อมูลเป็นจํานวนมากในการพัฒนาตัวเอง หากข้อมูลเหล่านั้นรั่วไหลหรือถูกขโมยไปใช้ในทางที่ผิด ก็อาจส่งผลให้ AI ถูกพัฒนาไปในทิศทางที่เป็นอันตรายหรือไม่เป็นธรรมได้ นอกจากนี้ หาก AI ถูก train ด้วย dataset ที่มี bias หรือไม่ครอบคลุมทุกกลุ่ม ก็อาจทําให้ AI มีความลําเอียงและไม่เป็นธรรมเช่นกัน data governance จึงช่วยให้แน่ใจได้ว่า AI ได้รับข้อมูลที่มีคุณภาพ ส่วน data security ทําให้ข้อมูลสําคัญไม่รั่วไหลไปยังมือมิชอบ ทั้งสองอย่างจึงเป็นปัจจัยสําคัญที่จะช่วยให้ AI มีพัฒนาการไปในทางที่ถูกต้องและเป็นประโยชน์ต่อสังคม
ในฐานะที่ผู้เขียนเป็นผู้เชี่ยวชาญด้าน big data มาอย่างยาวนาน ผู้เขียนเล็งเห็นถึงความสําคัญของการนํา big data มาใช้อย่างรับผิดชอบและรอบคอบ เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่องค์กรและสังคม ผู้เขียนมีประสบการณ์ในการสร้างโมเดลวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึกให้กับองค์กรชั้นนําหลายแห่ง และเข้าใจเป็นอย่างดีว่าการวางระบบ data governance และ data security ที่เหมาะสม จะช่วยให้การพัฒนาและประยุกต์ใช้ AI เป็นไปอย่างมีจริยธรรมและไม่ก่อให้เกิดผลเสียต่อสังคม
ดังนั้น ผู้เขียนจึงแนะนําว่าก่อนนํา AI มาใช้ องค์กรควรศึกษาถึง data governance และ data security ที่เหมาะสม โดยควรมีการกําหนดนโยบายการจัดการข้อมูลที่ชัดเจน มีการควบคุมการเก็บรวบรวมและการใช้ข้อมูลอย่างเป็นระบบ มีการกําหนดสิทธิ์การเข้าถึงข้อมูลที่เหมาะสม มีการเข้ารหัสและการสํารองข้อมูลที่ดี ตลอดจนมีการตรวจสอบและประเมินความเสี่ยงอย่างสม่ําเสมอ
นอกจากนี้ ควรให้ความสําคัญกับการคัดเลือก dataset ที่มีคุณภาพและครอบคลุมกลุ่มต่างๆ ในสังคม เพื่อให้ AI ได้รับการสอนที่เท่าเทียมและไม่มีอคติ รวมถึงมีการทดสอบ AI อย่างรอบคอบก่อนนําไปใช้จริง เพื่อให้มั่นใจว่าจะไม่เกิดปัญหาหรือผลกระทบในทางลบ
โดยสรุปแล้ว แม้ AI จะเป็นเทคโนโลยีที่น่าตื่นเต้น แต่ก็มีความเสี่ยงและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นได้ การบริหารจัดการข้อมูลที่ดีและรอบคอบ ตั้งแต่การเก็บรวบรวม การประมวลผล จนถึงการใช้งานจริง จึงเป็นปัจจัยสําคัญที่จะช่วยให้ AI สามารถนํามาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุดได้อย่างยั่งยืน
