วิธีใช้งาน CLAUDE.md และถอดรหัส ‘หัวใจการทำงาน’ ของ Claude Code
เวลาอ่านโดยประมาณ: 9 นาที
Key Takeaways
- CLAUDE.md คือ “สมองของโปรเจกต์”: ทำหน้าที่เป็นหน่วยความจำถาวรและ System Prompt เพื่อบอกวิธีคิดและแนวทางการทำงานให้ Claude Code เข้าใจบริบททั้งหมด
- Claude Code คือ “AI Pair Programmer ใน Terminal”: เครื่องมือ AI ที่ทำงานผ่าน Command-Line (CLI) ช่วยคุณเขียนโค้ด, ทดสอบ, แก้บั๊ก, และจัดการ Git ได้ด้วยภาษาธรรมชาติ
- โครงสร้างคือหัวใจ: การสร้าง CLAUDE.md ที่มีโครงสร้างชัดเจน (Tech Stack, Commands, Rules) คือกุญแจสำคัญในการดึงประสิทธิภาพสูงสุดของ Claude Code ออกมา
- ทำงานแบบวนลูป (Iterative Loop): Workflow ที่ได้ผลคือการสั่งเป้าหมาย → ให้ AI เสนอแผน → เราอนุมัติ → AI ลงมือเขียนโค้ดและทดสอบ → วนซ้ำจนกว่าจะสำเร็จ
สวัสดีครับ ในยุคที่ AI เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาซอฟต์แวร์มากขึ้นเรื่อยๆ คำถามสำคัญไม่ใช่แค่ “เราจะใช้ AI เขียนโค้ดได้อย่างไร” แต่เป็น “เราจะทำให้ AI เข้าใจโปรเจกต์ของเราอย่างลึกซึ้งและทำงานร่วมกับเราได้อย่างราบรื่นได้อย่างไร” วันนี้ผมจะพาไปรู้จักกับเครื่องมือเปลี่ยนโลกสำหรับ Developer อย่าง Claude Code และองค์ประกอบสำคัญที่เป็นเหมือน “สมอง” ของมัน นั่นคือไฟล์ CLAUDE.md ครับ
โพสต์นี้จะเจาะลึกถึง วิธีการใช้งาน CLAUDE.md และหัวใจการทำงานของ Claude Code เพื่อให้คุณ ไม่ว่าจะเป็นเจ้าของธุรกิจ, SME, หรือ Team Lead สามารถนำแนวคิดนี้ไปปรับใช้เพื่อยกระดับ Workflow การทำงานของทีมพัฒนาได้อย่างก้าวกระโดด
CLAUDE.md คืออะไร? ทำไมถึงเป็น “สมอง” ของโปรเจกต์
ลองจินตนาการว่าคุณมี Developer อัจฉริยะคนใหม่เข้ามาในทีม สิ่งแรกที่คุณต้องทำคือการ Onboarding บอกเขาว่าโปรเจกต์นี้เกี่ยวกับอะไร, ใช้เทคโนโลยีอะไรบ้าง, มีกฎการเขียนโค้ดแบบไหน, และต้องรันคำสั่งอะไรเพื่อทดสอบระบบ
CLAUDE.md ก็คือเอกสาร Onboarding ฉบับสมบูรณ์สำหรับ Claude Code นั่นเองครับ มันคือไฟล์ Markdown ที่ทำหน้าที่เป็น 2 อย่างพร้อมกัน:
- หน่วยความจำถาวรของโปรเจกต์ (Project Memory): เก็บข้อมูลสำคัญทั้งหมดเกี่ยวกับโปรเจกต์ไว้ที่เดียว
- System Prompt / Project Brief: เป็นชุดคำสั่งเริ่มต้นที่บอก “วิธีคิดและวิธีทำงาน” ให้ Claude รู้ว่าควรตัดสินใจอย่างไรเมื่อได้รับคำสั่ง
ทุกครั้งที่คุณเริ่มเซสชันใน Terminal ผ่าน Claude Code มันจะมองหาและอ่านไฟล์ CLAUDE.md ในโฟลเดอร์โปรเจกต์ของคุณโดยอัตโนมัติ ทำให้มันมีบริบทที่ถูกต้องเสมอ ไม่ว่าคุณจะสั่งให้มันทำอะไรก็ตาม
วิธีสร้างและตั้งค่า CLAUDE.md ให้ได้ผลลัพธ์ดีที่สุด
การสร้าง CLAUDE.md ที่ดีเปรียบเสมือนการสร้างรากฐานที่มั่นคงให้กับ AI วิธีการสร้างมี 2 แนวทางหลักครับ
1. สร้างอัตโนมัติด้วยคำสั่ง `/init`
สำหรับโปรเจกต์ที่มีอยู่แล้ว วิธีที่ง่ายที่สุดคือการใช้คำสั่ง /init ใน Claude Code CLI ตัว AI จะทำการสแกนโค้ดเบสทั้งหมด แล้วสร้างไฟล์ CLAUDE.md ฉบับร่างขึ้นมาให้ โดยมีสรุปโครงสร้างโปรเจกต์และไฟล์สำคัญๆ เป็นจุดเริ่มต้น
2. เขียนเองแบบมือโปร (แนะนำ)
เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพสูงสุด ผมแนะนำให้สร้างและปรับปรุงไฟล์นี้ด้วยตัวเอง โดยยึดหลัก “กระชับและมีโครงสร้าง” ใช้หัวข้อ Markdown และ Bullet points เพื่อให้ AI อ่านง่าย ตามโครงสร้างนี้ครับ
# Project Overview
- ชื่อโปรเจกต์และจุดประสงค์หลัก
# Tech Stack
- Frontend: Next.js 14
- Backend: Node.js (Express)
- Database: PostgreSQL
# Architecture
- โฟลเดอร์สำคัญและหน้าที่ เช่น /src/core, /src/services
# Coding Guidelines
- Style guide: ESLint (Airbnb config), Prettier
- Pattern: ต้องสร้าง unit test ทุกครั้งที่เพิ่ม feature ใหม่
# Commands
- Run dev server: `pnpm dev`
- Run tests: `pnpm test`
# Restrictions
- ห้ามแก้ไขไฟล์ในโฟลเดอร์ /legacy โดยตรงแนวทางนี้สอดคล้องกับที่ Data Espresso ได้แนะนำไว้ในบทความ Claude Code Tutorial: คู่มือฉบับสมบูรณ์ 2025 สำหรับ Developer ยุคใหม่ ซึ่งเน้นย้ำว่า CLAUDE.md คือศูนย์กลางบริบทที่ทำให้ AI ตัดสินใจได้แม่นยำขึ้น
ฟีเจอร์เด็ดของ CLAUDE.md ที่ควรรู้
ความสามารถของ CLAUDE.md ไม่ได้มีแค่การเป็นไฟล์ข้อมูลธรรมดา แต่มันยังมีฟีเจอร์ที่ทรงพลังซ่อนอยู่ครับ
Imports: แยกไฟล์ความรู้ให้เป็นโมดูล
หากโปรเจกต์ของคุณซับซ้อนและมีเอกสารเยอะ คุณสามารถแยกข้อมูลออกเป็นไฟล์ย่อยๆ แล้วใช้ไวยากรณ์ @ เพื่อ import เข้ามาใน CLAUDE.md หลักได้ เช่น:
# Imports
- @docs/api_conventions.md
- @docs/security_policies.mdวิธีนี้ช่วยให้ CLAUDE.md ของคุณสะอาดและจัดการง่าย โดย Claude จะดึงเนื้อหาจากไฟล์ที่ import เข้ามารวมในบริบทโดยอัตโนมัติ
หน่วยความจำหลายระดับ (Multi-level Memory)
Claude Code ถูกออกแบบมาให้เข้าใจบริบทในหลายระดับ:
- User Memory (`~/.claude/CLAUDE.md`): ใช้เก็บค่ากำหนดส่วนตัวของคุณที่ใช้ข้ามทุกโปรเจกต์ เช่น รูปแบบ commit message ที่ชอบ หรือเฟรมเวิร์กที่ใช้เป็นประจำ
- Project Memory (`./CLAUDE.md`): ใช้เก็บข้อมูลเฉพาะของโปรเจกต์นั้นๆ
- Subdirectory Memory: ในโปรเจกต์ใหญ่ๆ (Monorepo) แต่ละ service ย่อยสามารถมี CLAUDE.md ของตัวเองเพื่ออธิบายบริบทที่ลึกลงไปได้อีก
ถอดรหัส ‘หัวใจการทำงาน’ ของ Claude Code
เมื่อเรามี “สมอง” ที่ดีอย่าง CLAUDE.md แล้ว ทีนี้มาดู “ร่างกาย” หรือ Claude Code กันบ้างครับ หัวใจการทำงานของมันคือการเป็น “AI Dev Partner ผ่าน CLI” ที่ทำงานเป็นขั้นเป็นตอนอย่างเป็นระบบ
คุณสามารถพิมพ์คำสั่งเป็นภาษาคนธรรมดาใน Terminal เช่น “ช่วย refactor service นี้ให้แยกส่วนของ validation ออกจาก business logic หน่อย” จากนั้น Claude Code จะเริ่มกระบวนการทำงานแบบวนลูป:
- วางแผน (Plan): Claude จะวิเคราะห์คำสั่งของคุณ โดยใช้ข้อมูลจากโครงสร้างโปรเจกต์และ CLAUDE.md เป็นบริบท แล้วเสนอแผนการทำงานกลับมา เช่น “ผมจะแก้ไขไฟล์ A, สร้างไฟล์ B, และเพิ่ม test case ในไฟล์ C”
- ปฏิบัติ (Execute): หลังจากที่คุณตรวจสอบและอนุมัติแผนแล้ว มันจะลงมือเขียนหรือแก้ไขโค้ดตามแผนที่วางไว้
- ทดสอบ (Test): มันจะรันคำสั่ง test ที่คุณกำหนดไว้ใน CLAUDE.md เพื่อตรวจสอบว่าการเปลี่ยนแปลงนั้นไม่ทำให้ส่วนอื่นของระบบพัง
- ปรับปรุง (Refine): หากการทดสอบล้มเหลว มันจะวิเคราะห์ข้อผิดพลาดแล้วพยายามแก้ไขโค้ดของมันเอง วนซ้ำไปเรื่อยๆ จนกว่าจะทำงานได้สำเร็จและ test ผ่านทั้งหมด
Workflow นี้สนับสนุนการทำงานแบบ Test-Driven Development (TDD) ได้เป็นอย่างดี ดังที่บทความของ data-espresso.com ได้เน้นย้ำว่าเราสามารถสั่งให้ Claude เขียน test ก่อน แล้วค่อยเขียนโค้ดเพื่อให้ test นั้นผ่านได้
Practical Takeaways: สำหรับเจ้าของธุรกิจและ Team Lead
ถึงตรงนี้ คุณอาจจะเห็นแล้วว่า Claude Code และ CLAUDE.md ไม่ใช่แค่เครื่องมือสำหรับ Developer แต่เป็นเครื่องมือเชิงกลยุทธ์ที่ช่วยยกระดับทั้งทีมได้:
- ลดเวลา Onboarding: Developer คนใหม่สามารถเข้าใจภาพรวมโปรเจกต์ได้อย่างรวดเร็วผ่าน CLAUDE.md
- รักษามาตรฐานโค้ด (Code Consistency): กฎและข้อบังคับต่างๆ ที่ระบุไว้ใน CLAUDE.md จะถูก AI นำไปใช้โดยอัตโนมัติ ทำให้โค้ดมีคุณภาพและเป็นไปในทิศทางเดียวกัน
- เพิ่มความเร็วในการพัฒนา: งาน Routine ต่างๆ เช่น การเขียน unit test, การ refactor โค้ด, การสร้าง boilerplate สามารถปล่อยให้เป็นหน้าที่ของ AI ช่วยให้ Developer โฟกัสกับงานที่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์ได้มากขึ้น
- ลดข้อผิดพลาด: ด้วย workflow การทำงานที่บังคับให้ต้องทดสอบเสมอ ช่วยลดความเสี่ยงที่จะเกิดบั๊กในระบบได้เป็นอย่างดี
การลงทุนเวลาในการสร้างและดูแลรักษาไฟล์ CLAUDE.md ให้ดี ก็เหมือนกับการสร้างคู่มือการทำงานที่ชัดเจนให้กับพนักงาน AI อัจฉริยะของคุณ ซึ่งผลตอบแทนที่ได้กลับมาคือ Productivity ที่เพิ่มขึ้นและคุณภาพของซอฟต์แวร์ที่ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัดครับ
หากคุณสนใจที่จะนำ AI และระบบ Automation เข้ามาปรับใช้ในธุรกิจของคุณเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและสร้างความได้เปรียบในการแข่งขัน ทีมงาน Data-Espresso เรามีความเชี่ยวชาญในการให้คำปรึกษาและพัฒนา AI Automation Workflows เพื่อตอบโจทย์ธุรกิจของคุณโดยเฉพาะ
ติดต่อเราได้ที่ www.data-espresso.com หรือ LINE: @data-espresso เพื่อพูดคุยและเริ่มต้นโปรเจกต์ของคุณได้แล้ววันนี้!
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
1. CLAUDE.md จำเป็นต้องสร้างทุกโปรเจกต์ไหม?
ไม่จำเป็น แต่ “แนะนำอย่างยิ่ง” ครับ หากไม่มีไฟล์นี้ Claude Code จะยังทำงานได้โดยอาศัยการวิเคราะห์โครงสร้างไฟล์เพียงอย่างเดียว แต่ความแม่นยำและความเข้าใจในบริบทเชิงลึกจะลดลงอย่างมาก การมี CLAUDE.md จะช่วยให้มันทำงานได้เต็มประสิทธิภาพมากขึ้น
2. Claude Code เหมาะกับโปรแกรมเมอร์มือใหม่หรือไม่?
เหมาะมากครับ เพราะมันเป็นเหมือน Senior Developer ที่คอยประกบและแนะนำแนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุด (Best Practices) ช่วยให้มือใหม่เรียนรู้โครงสร้างโปรเจกต์และมาตรฐานการเขียนโค้ดที่ดีไปในตัว อย่างไรก็ตาม ผู้ใช้ยังคงต้องมีความรู้พื้นฐานในการอ่านโค้ดและทำความเข้าใจแผนการทำงานที่ AI เสนอให้ได้
3. CLAUDE.md ต่างจากไฟล์ README.md ทั่วไปอย่างไร?
README.md ถูกเขียนขึ้นเพื่อให้ “คน” อ่านและทำความเข้าใจโปรเจกต์ ในขณะที่ CLAUDE.md ถูกเขียนขึ้นเพื่อให้ “AI” อ่านและใช้เป็นชุดคำสั่งในการทำงานจริง ดังนั้น CLAUDE.md จึงมักจะมีความจำเพาะเจาะจงทางเทคนิคสูงกว่า เช่น การระบุคำสั่งที่ต้องรันแบบเป๊ะๆ หรือกฎข้อห้ามที่ชัดเจน
